Zorg voor beweging en ontwikkeling

In de eerste twee levensjaren maken kinderen een opmerkelijke reis door hun motorische ontwikkeling. Deze periode wordt gekenmerkt door snelle groei en mijlpalen in de motoriek die van cruciaal belang zijn voor verdere ontwikkeling. Bij Fysiotherapie Roerdomplaan begrijpen we het belang van een gezonde motorische ontwikkeling en bieden we gespecialiseerde zorg om kinderen te ondersteunen bij het bereiken van hun motorische mijlpalen 

0-6 maanden: In de eerste zes maanden van het leven van een kind ontwikkelen baby’s de basis van hun motoriek. Dit omvat het vermogen om hun hoofdje op te tillen tijdens buiklig, het ontdekken van de handen en voeten, en het beginnen met rollen van buik naar rug en omgekeerd. Tegen de leeftijd van zes maanden zijn de meeste baby’s in staat om rechtop te zitten met ondersteuning.  

6-12 maanden: Tijdens deze periode worden baby’s steeds actiever. Ze leren zitten zonder ondersteuning, kruipen en mogelijk zelfs staan met hulp. Grijpbewegingen worden verfijnd en ze beginnen objecten vast te pakken en ermee te experimenteren. Sommige baby’s kunnen zelf beginnen met stappen aan de hand van een volwassene.  

12-24 maanden: In het tweede levensjaar gaan kinderen grote stappen zetten in hun motorische ontwikkeling. Ze leren zelfstandig lopen, rennen, springen en traplopen. De fijne motoriek verbetert, waardoor ze objecten kunnen stapelen, tekenen en zelf eenvoudige puzzels maken.   

Veelvoorkomende motorische problemen bij kinderen van 0-2 jaar zijn:  

• Vertraagde motorische mijlpalen: Sommige kinderen kunnen moeite hebben om gebruikelijke motorische mijlpalen te bereiken binnen de verwachte leeftijdsnormen. Denk aan moeite met rollen, zitten, kruipen of lopen.  
• Tonusproblemen: Kinderen kunnen problemen ervaren met spierspanning, variërend van hypotonie (lage spierspanning) tot hypertonie (hoge spierspanning). Deze tonusproblemen kunnen van invloed zijn op de algehele motorische functie en de motorische mijlpalen van het kind beïnvloeden

De kinderfysiotherapeut kan de motorische vaardigheden van het kind beoordelen om vast te stellen op welke gebieden het kind achterblijft. Dit omvat het evalueren van de grove en fijne motorische vaardigheden. Op basis van de evaluatie kan de therapeut een op maat gemaakt behandelplan opstellen dat is afgestemd op de specifieke behoeften van het kind. Dit plan kan oefeningen omvatten die zijn ontworpen om de zwakke punten van het kind te versterken en de motorische ontwikkeling te bevorderen. Naast behandeling kunnen kinderfysiotherapeuten ook een preventieve rol spelen door ouders te informeren over de motorische ontwikkeling en hoe problemen vroegtijdig kunnen worden gesignaleerd en aangepakt.

Een baby met een voorkeurshouding draait het grootste gedeelte van de tijd zijn hoofd naar één kant. Het ontwikkelen van een voorkeurshouding komt veel voor. Als een baby te lang in de voorkeurshouding ligt ontstaat een afgeplat of scheef hoofdje, omdat de schedel nog zacht is. Dan spreken we van een plagiocephalie of een brachycephalie.

Plagiocephalie: Plagiocephalie is een aandoening waarbij het hoofd van een baby een platte plek ontwikkelt, meestal aan één kant van het hoofd. Dit kan worden veroorzaakt door langdurige druk op één kant van het hoofd, vaak als gevolg van een voorkeurshouding tijdens het slapen of rusten. Andere mogelijke oorzaken zijn druk op de schedel tijdens de bevalling of specifieke liggingen in de baarmoeder. Door middel van gerichte oefeningen, positieveranderingen en houdings-/hanteringsadviezen wordt de druk gelijkmatig verdeeld om een gezonde schedelvorm te bevorderen.

Brachycephalie: Brachycephalie is een andere vorm van afplatting van het hoofd, waarbij het hoofd van de baby breed en afgeplat aan de achterkant lijkt. Ook dit kan worden veroorzaakt door een voorkeurshouding waarbij de baby de neiging heeft om herhaaldelijk zijn of haar hoofd in dezelfde positie te houden tijdens de slaap of wanneer hij/zij wakker is. Andere oorzaken kunnen genetische factoren, druk op de schedel tijdens de bevalling, of aangeboren afwijkingen van de schedelbotten zijn.

Het is belangrijk om voorkeurshoudingen vroegtijdig aan te pakken, omdat ze kunnen leiden tot complicaties als schedelvervorming en vertragingen in de ontwikkeling van motorische vaardigheden. Naast directe behandelingen bieden wij educatieve ondersteuning aan ouders, inclusief tips en advies over hoe de omgeving van het kind te optimaliseren om een gezonde ontwikkeling te bevorderen en voorkeurshoudingen te voorkomen.

Torticollis, ook wel scheefstand van de nek genoemd, is een aandoening waarbij de nekspieren aan één kant verkort of strakker zijn, waardoor het hoofd van het kind naar één kant draait of scheef staat. Dit kan aangeboren zijn (congenitale torticollis) of zich later ontwikkelen. Bij baby’s ontstaat congenitale torticollis vaak door een verstoorde positie in de baarmoeder of door trauma tijdens de geboorte. Dit komt voor bij ongeveer 1 op de 250 pasgeborenen.

Het belangrijkste symptoom bij torticollis is een duidelijke scheefstand van het hoofd. Kinderen met torticollis hebben vaak moeite om hun hoofd naar de andere kant te draaien. Dit kan leiden tot een voorkeurshouding. Zonder behandeling kan dit problemen veroorzaken met de motorische ontwikkeling en de vorming van het hoofd, wat kan leiden tot een afgeplat hoofdje (plagiocephalie)

De behandeling van torticollis begint meestal met fysiotherapie, waarbij een kinderfysiotherapeut specifieke rekoefeningen en houdingsadviezen geeft om de gespannen nekspieren te verlengen en de mobiliteit van het hoofd te verbeteren. Oefeningen richten zich op het stimuleren van de baby om het hoofd naar beide kanten te draaien en de nekspieren aan te sterken. Daarnaast krijgen ouders vaak houdingsadviezen

Tenenlopen: Tenenlopen is een veelvoorkomend probleem bij kinderen waarbij ze tijdens het lopen voornamelijk op hun tenen lopen, zonder de hielen op de grond te laten zakken. Dit kan verschillende oorzaken hebben en kan van invloed zijn op de ontwikkeling van het kind.

Idiopathisch tenenlopen: Idiopathisch tenenlopen verwijst naar tenenlopen zonder een duidelijke medische oorzaak. Dit kan voorkomen bij gezonde kinderen zonder onderliggende aandoeningen. Bijvoorbeeld bij kinderen die net lopen. Tenenlopen kan familiair aangelegd zijn.

Symptomatisch tenenlopen: Symptomatisch tenenlopen treedt op als gevolg van een onderliggende medische aandoening of een andere fysieke oorzaak. Voorbeelden hiervan zijn o.a. spierzwakte, hypermobiliteit, premature kinderen, gewrichtsproblemen, spierverkortingen, een aangeboren afwijking van de voet of een neurologische aandoening. Bij kinderen met symptomatisch tenenlopen is het van belang de onderliggende oorzaak te achterhalen.

Om spiercontracturen, gewichtsstijfheid en evenwichtsproblemen te voorkomen kan kinderfysiotherapie waardevol zijn. Er wordt een gepersonaliseerd behandelplan ontwikkeld om tenenlopen aan te pakken en een “normaal” looppatroon te bevorderen.

Klompvoet: Een klompvoet is een aangeboren afwijking waarbij de voet van een baby naar binnen en soms naar beneden gedraaid staat. De spieren, pezen en ligamenten aan de binnenkant van de voet kunnen te strak zijn, waardoor de voet een onnatuurlijke positie aanneemt. De aandoening komt voor bij ongeveer 1 op de 1000 geboorten en kan aan één of beide voeten voorkomen. Zonder behandeling kan een klompvoet problemen veroorzaken bij het lopen en kan het leiden tot pijn en een verminderde mobiliteit.

Een klompvoet is echter goed te behandelen, vooral als de behandeling direct na de geboorte begint. De meest gebruikte behandelmethode is de ponseti-methode, waarbij de voet van het kind geleidelijk in de juiste positie wordt gebracht. Dit proces begint met een reeks gipsverbanden die de voet langzaam corrigeren. Elk gipsverband blijft ongeveer een week zitten, waarna het wordt vervangen door een nieuw gipsverband met een iets verbeterde voetpositie.

In sommige gevallen is er een kleine chirurgische ingreep nodig om de achillespees te verlengen. Nadat de gipsfase is voltooid, dragen de kinderen speciale braces (ortheses) om te voorkomen dat de voet terugvalt in de afwijkende stand.

Fysiotherapie speelt een belangrijke rol tijdens het herstel. Door specifieke oefeningen helpt de kinderfysiotherapeut de spieren en gewrichten soepel en sterk te houden, wat het kind helpt om goed te leren lopen en een normale voetfunctie te ontwikkelen.

Heupdysplasie is een aandoening waarbij het heupgewricht van een baby niet goed ontwikkeld is. Normaal gesproken past de kop van het dijbeen precies in de heupkom, maar bij heupdysplasie is de heupkom te ondiep, waardoor de dijbeenkop niet goed op zijn plek blijft. Dit kan leiden tot een instabiel heupgewricht en, zonder behandeling, tot problemen met lopen en een verhoogd risico op vroegtijdige slijtage van het gewricht op latere leeftijd.

Heupdysplasie kan vanaf de geboorte aanwezig zijn en komt vaker voor bij meisjes, baby’s die in stuitligging zijn geboren en in families waar heupaandoeningen voorkomen. Symptomen van heupdysplasie zijn niet altijd direct zichtbaar, maar een asymmetrische huidplooi in de bil, een beperking in de spreiding van de benen, of een afwijkende beenlengte kunnen tekenen zijn

Fysiotherapie speelt een belangrijke rol in het herstel, vooral na een operatie of na het verwijderen van de gipsbroek. De kinderfysiotherapeut helpt het kind met gerichte oefeningen om de mobiliteit van het heupgewricht te herstellen en de spieren rondom de heup te versterken. Dit is essentieel om een normale motorische ontwikkeling te ondersteunen en ervoor te zorgen dat het kind goed leert lopen.

Cerebrale Parese (CP) is een neurologische aandoening die o.a. de spiercontrole en motorische ontwikkeling van kinderen beïnvloedt. Het wordt veroorzaakt door schade aan de hersenen die optreedt vóór, tijdens of kort na de geboorte. Deze schade kan het gevolg zijn van verschillende factoren, zoals zuurstofgebrek, infecties of vroeggeboorte. De symptomen kunnen sterk variëren, afhankelijk van de aard en ernst van de hersenschade. Een aantal belangrijke symptomen kunnen spasticiteit, spierzwakte, coördinatieproblemen zijn.

CP wordt onderverdeeld in drie typen:

• Spastische CP: Dit is de meest voorkomende vorm en wordt gekenmerkt door stijve en strakke spieren wat het bewegen kan bemoeilijken.
• Dyskinetische CP: Kinderen met deze vorm hebben ongecontroleerde, wringende bewegingen.
• Ataxische CP: Deze vorm beïnvloedt de balans en coördinatie, wat leidt tot onhandige of ongecoördineerde bewegingen.

Hoewel CP niet te genezen is, kan kinderfysiotherapie een rol spelen in de zorg voor kinderen met CP. Het doel van de therapie is om de functionele capaciteiten van het kind te optimaliseren, de onafhankelijkheid te vergroten en de kwaliteit van leven te verbeteren. Door middel van gerichte oefeningen en spelactiviteiten helpt de kinderfysiotherapeut de spierkracht, flexibiliteit, coördinatie en balans te verbeteren.

Spina Bifida is een aangeboren afwijking waarbij de wervelkolom en het ruggenmerg zich niet volledig ontwikkelen tijdens de zwangerschap. Dit resulteert in een opening of defect in de wervelkolom. Spina bifida kan variëren in ernst en wordt meestal ingedeeld in drie typen:

• Spina Bifida Occulta: Dit is de mildste vorm waarbij er een kleine opening in één of meer wervels is. Het ruggenmerg en de zenuwen zijn meestal niet aangetast.
• Meningocele: Hierbij puilen de beschermende membranen rondom het ruggenmerg (meninges) door de opening in de wervelkolom, maar het ruggenmerg zelf blijft onbeschadigd.
• Myelomeningocele: Dit is de vorm waarbij zowel de membranen als het ruggenmerg door de opening uitsteken, wat kan leiden tot neurologische problemen.

Kinderfysiotherapeuten werken samen met kinderen en hun familie om spierkracht en mobiliteit te vergroten, het voorkomen van secundaire complicaties zoals bewegingsbeperkingen waarbij spieren of pezen verkort raken, het verbeteren van evenwicht en coördinatie en ter ondersteuning van ouders.